Barok
Autor bealiever | 9 Dec, 2008NASTANAK I ODLIKE BAROKA
Barok je stil u književnosti i umetnosti koji se razvio iz visoke renesanse oko 1600. godine i završio smrću Luja XIV, oko 1730. godine.
Žansit Rigo, „Portret francuskog Kralja Luja
XIV“, 1701., 279 x 190 Delo se sada nalazi u Luvru
Termin BAROK je verovatno prvenstveno usvojen od italijanske reči BAROCCO, koju su filozofi srednjeg veka koristili za opis prepreka u logici. Kasnije, reč barocco je obeležavala iskrivljeno shvatanje ili nehotičan proces misli. Drugi, mogući izvor reči barok je u portugalskoj reči BARROCO (španski- barrueco). Portugalski draguljari su rečju barroco nazivali biser nepravilnog oblika. Izraz „barokni biser“ se i danas koristi među draguljarima.
Začetak baroka datira od sredine 16. veka. Može se slobodno reći da je Rim kolevka baroka, jer su se upravo prva dela ovog stila pojavila u Italiji . Međutim u pojedinim regionima, kao što su Nemačka i
Severna Amerika, barok doživljava kulminaciju tek u 18. veku.
Mikelanđelo Karavađo, „Pozivanje Svetog Mateja“, око 1600, ulje na platnu, Kapela
Kontareli u crkvi San Luiđi De Frančesi u Rimu. Ova slika se smatra prvom baroknom slikom i
uopšte, prvim baroknim delom.
Kontareli u crkvi San Luiđi De Frančesi u Rimu. Ova slika se smatra prvom baroknom slikom i
uopšte, prvim baroknim delom.
Barok dolazi do izražaja u više sfera kulturnog razvitka društva, obuhvatajući tri vrste umetnosti (arhitekturu, vajarstvo i slikarstvo), vezujući ih međusobno i brišući razlike između ovih umetnosti.
Teme koje karakterišu barokni period odlikuju se stilskom kompleksnošću, pa čak i kontradiktornošću. Uglavnom, težnja ka pobuđivanju emocija, oslanjajući se na čula, često na dramatične načine, naglašava manifestaciju baroka. Kao primer, delo Mikelanđela Karavađa, „Mučenje Svetog Mateje“ iz 1600. godine. Dimenzije slike su 323 x 343 cm. Slika se trenutno nalazi u crkvi San Luiđi De Frančesi u
Rimu.
Glavno obeležje baroka je korišćenje svih oblika kojima se izražava snaga, obilje i raskoš. Takođe su prisutni i dramatičnost, vitalnost, tenzija, pokret i kao što već rekoh, tendencija da se umanji razlika između tri vrste umetnosti, međusobnim povezivanjem istih. U tom „uklapanju“ nastaju bogato ukrašene
građevine kao i sami enterijeri istih.
Dok, pompeznim načinom gradnje i dekora, apsolutistički vladari i visoka aristokratija ispoljavaju moć i bogatstvo, crkva nameće vernicima divljenje i respekt pred sjajem i moći rimokatoličkog sveštenstva. Barokna crkva gubi svu gotičku tajanstvenost pod velom svečano dekorisanih dvorana. Na taj način, sama Rimokatolička crkva postaje zaštitnik i jedan od najboljih , nazovimo, promotera baroknog stila. Jedna od prvih baroknih crkvi izgrađena je u Rimu. Crkva IL GESU je oko dva veka bila uzor za izgradnju crkvi u čitavoj Evropi.
Barok koji je proizišao iz renesanse, takođe se koristi i antičkim građevinskim delovima, ali u dosta bogatijoj primeni i u težnji da postigne što dekorativniji i efektivniji utisak. U tom cilju primenjuju se pilastri (pravougaoni, uski stub u obliku uspravne pljosnate izbočine na zidu) i polustubovi (razlikuju se od pilastra po tome što su u obliku polukružne, oble izbočine), jako istaknuti korniši , polukružni lukovi, zabat i ogromne, plastične volute.
Crkva „IL GESU“ (iz 1602.god), Rim
SLIKARSTVO BAROKA
Osobenosti baroka u slikarstvu
Osobenosti baroka u slikarstvu
Barokni stil je možda najlakše pojasniti, posmatrajući ga u odnosu na renesansu. Upravo tu imamo
suprotstavljanje barokne meke linije (tačnije rečeno, slikovito stapanje mekih obrisa) renesansnoj oštroj liniji (njenoj linearnosti). Umesto renesansnog kompozicijski, zatvorenog i površnog oblikovanja, dolaze barokne jedinstvene i otvorene kompozicije sa svom svojom dubinom gde nejasno oblikovanje daje čar i
život baroknim delima.
Barokno slikarstvo karakterišu jake boje, upečatljivi svetlosni kontrasti i iluzija dubine prostora. Naime,
barok je slikarstvu nametnuo nove dekorativne zahteve. Kupole, svodovi, stropovi i zidovi ukrašavani su raznim prikazima ili reprodukcijama arhitektonskih elemenata, kako bi se postigao utisak što većih i svečanijih prostorija. Tematski preovlađuju sakralne i mitološke kompozicije u kojima se vešto upliću i
religiozni zanos i čulnost vitalnih, nagih aktova. Pejsaži i mrtve prirode postaju slikarske teme za sebe, a u nekim grafikama se dostiže savršenstvo likovnog izraza.
Đovani Batista Gauli, „Trijumf Isusovog imena“, 1676-1679, freska, Il Gesu - Rim
Koristeći iluzionizam, koji je u doba baroka imao punu snagu, slikari postižu efekat „otvaranja“ zidova i tavanica, stvarajući utisak da se enterijer stapa sa eksterijerom. Ne retko, posmatrač gubi granicu između jave i naslikanih elemenata, opčinjen iluzijom lebdećih likova.
Predstavnici baroknog slikarstva
Neki od najpoznatijih predstavnika Baroknog slikarstva:
*Italija:
- Michelangelo Merisi da Caravaggio (1571-1610), Artemisa Gentileschi (Artemizija Đentileski 1593-1653), porodica Carraci (Karači), Giovanni Battista Gaulli, Francesko Guardi, Giovani Battista Piazzetta
*Francuska: Claude Lorain, Jean Callot, George de la Tour, porodica Le Nain,
Nicolas Pousin
*Španija: Diego Velazquez, Juzepe de Ribera, Murillo
*Flandrija i Holandija: Rembrandt van Rijn, Peter Paul Rubens, Anthonis van
Dyck, Jan Vermeer, Judith Leyster
*Nemačka i Austrija: porodica Asam, M. Rottmayr
Rad pojedinih baroknih slikara
Karavađo je u svojim delima koristio krajnji realizam. Njegovi likovi izranjaju iz duboke, intimne tame,
dok ih ocrtava neuobičajeno svetlo. Slike Karavađa odišu skrušenom pobožnošću. Likove je radio po živim modelima, gledajući prolaznike na ulici, unoseći crte običnog čoveka u likove svetaca, pa i samog Hrista. To je izazivalo zgražavanje njegovih sugrađana. Jedan od prvih takvih religioznih radova je i „Pozivanje Sv.Mateja“ (predložak na strani br.2). Na toj slici su likovi Mateje i prijatelja čak i bili prikazani u odeći iz vremena kada je sama slika nastala, dok je Svetlost Božju prikazao kao svetlo koje pada kroz prozor. Slike Karavađa su često bivale i autobiografskog tipa ( Golijat, na slici „David sa Golijatovom glavom“ ). Upravo je Karavađo pokrenuo svojevrsnu revoluciju u slikarstvu u kojoj su ga
pratili mnogi poznati slikari.
Mikelanđelo Karavađo, „David sa Golijatovom glavom“ 1605-1606, 125 x 100cm, Rim
Radi poređenja, tu je i portret Karavađa, koji je izradio Ottavio Leoni, 1621. godine.
U baroku se osamostaljuju brojne slikarske teme, kao što su portret, akt, pejsaž i mrtva priroda. Neki slikari se opredeljuju za samo jednu temu ili čak još uže unutar njih.
Frans Hals se bazirao na ljudskim portretima, hvatajući emocije pokretima četkice.
Frans Hals, „Banket oficira Garde Sv. George“,1616.,175 x 324
„Porodični portret sa pejsažem“, 1620.,151 x 163,6
Vermeer je, pak, prikazao svu lepotu čovečijeg doma. Toplim tonovima oslikava domaće poslove i likove koji ih vrše. Mlekarica koja razliva mleko odiše mirom i toplinom.
„Mlekarica“
(око 1658-1660), 45.4 x 41 cm
(око 1658-1660), 45.4 x 41 cm
Jan Vermmer je imao nepogrešiv osećaj za crtež i čist, individualan osećaj za boju. Ali najneverovatniji element u njegovom slikarstvu je nepokolebljiva objektivnost kojom je preslikavao meku igru dnevne svetlosti na raznim oblicima i površinama. Često, na njegovim slikama nalazimo iste motive koje je koristio u svojim postavkama, mape, detaljno prikazane, kao i slike u slici.
Detalj „Žena i dva muškarca“
Detalj „Čas muzike“
Detalj „Umetnost slikanja“
Francuz Žordž de la Tur ispitivao je noćnu rasvetu i igru svetlosti i senki.
Žorž de la Tur, „Sveti Josif kao stolar“, око 1635-1640., 137 × 101 cm, Luvr, Pariz
I DEO
nastavak sledi
Lepo podsecanje...
Autor tijanas 09 Dec 2008, 22:45cekam nastavak :)