Pojam kulture i njena uloga u društvu
Autor bealiever | 12 Feb, 2009Shvatanje kulture kreće se u širokom rasponu od metafizičkog entiteta koji postoji sam od sebe, preko mehanički izdvojene oblasti, tj. područja, do identifikovanja kao suukusa civilizacijskog kompleksa. Slobodno se može reći da je kultura podsistem društvenog života. Ona, sama po sebi, razdvaja ljude od drugih vrsta, jer ih odvaja od biološki determinisanih nagona i uči veštinama prihvaćanja načina ponašanja u određenom društvu. Neko bi pomislio da se konformizam lagodno smestio u ovo ponašanje u određenom društvu, kao što nam je vidno dostupan konformizam u političkim partijama, kao određenim društvenim grupama. Ne, zapravo, čovek sam po sebi, ima nagon da se prilagodi okolini u kojoj se nalazi radi opstanka i napretka. U kulturi i podsredstvom kulture, ljudi osmišljeno deluju, uređuju međusobne odnose i organizuju svoj život. Već u ovoj stavci evolutivni progres odbacuje neke teološke ideje, kao što smo juče mogli pročitati u blogu "aforizmi", navodim
"Ne brinite se, dakle, za sutra; jer sutra brinuće se za se. Dosta je svakom danu zla svoga." Mt. 6,34
Kulturom se određuje i način života članova nekog društva ili grupa u okviru društva.
Brojna su shvatanja i određivanja kulture. Postoji oko 450 definicija, što postavlja kulturu i rad u najdefinisanije oblasti. Ove definicije kulture razvrstavaju se kao: opisne, istorijske, normativne, generičke, psihološke, strukturalne i nepotpune. Sve to ukazuje na izuzetnu težinu kulturne činjenice, višeznačno iskazivanje njene suštine i punoću fenomena kulture.
Osnovno značenje reči KULTURA potiče od latinske reči cultus, u značenju, obrađivanje, gajenje, negovanje. To vodi do zaključka da je kultura sve ono što je čovek stvorio svojim radom, a u svrhu održanja, poboljšanja i napredka ljudske vrste. Taj proizvod ima cilj, svestan ili nesvestan.
O kulturi, kao i o mnogim drugim društvenim pojavama i tvorevinama, ne postoji opšte prihvaćena definicija ni teorija. Postoje samo glebalna određenja kulture, grupisana u nekoliko grupa, (mnogi sociolozi ih smatraju pogrešnim) a to su:
1. kulturalističke, koje kulturu tumače kao zatvoren sistem, tj.smatraju da je kultura odlika čoveka, alida postoji van društva,
2. normativističke, koje kulturu određuju kao skup pravila,
3. naturalističke, koje kulturu izvode iz ljudske prirode, odnosno kulturne pojave se svode na organsku, biološku ili psihološku ravan ljudske ličnosti,
4. pozitivističke, koje polaze od trenutnih stanja i činjenica, isključivo posmatraju stvari onako kako jesu,
5. metafizičke, gde se kultura shvata kao entitet (suština) za sebe, potpuno se odvajaju duhovna i materijalna kultura, sveto i profano.
U gotovo svim određenjima kulture, naročito antropološkim i sociološkim, uočava se pravljenje razlike između onoga što je priroda i onoga što je rezultat ljudskog aktivizma. Opet, kao u začaranom krugu, ljudski aktivizam se široko tumači, pa se i kultura definiše u veoma širokom kontekstu. Upravo zbog toga, u traženju jednostavnih odredbi kulture, pribegava se posmatranju odnosa između kulture i civilizacije, kao najsrodnijih pojmova.
Postoje tri stanovišta o odnosu kultura-civilizacija.
*Prvo stanovište gleda na ova dva pojma kao na sinonime ili iste pojave (E. Tejlor, S. Frojd...).
*U drugom stanovištu civilizacija je krajnje izgrađen stepen kulture. L. Morgan razlikuje tri etape u ovom gledištu: divljaštvo, varvarstvo i civilizaciju. Divljaštvo je period sakupljačke privrede, grupnog braka i prirodne ljudske zajednice. Varvarstvo se odlikuje pojavom grnčarstva, pripitomljavanja životinja, začetkom agrikulture, a vrhunac dostiže topljenjem gvozdene rude, obradom metala, zemlje, stočarstvom, simbijazmičkim brakom, razvojem gradova i formiranjem mita i epa. Moram napomenuti da su od strane grka vandalima ili varvarima nazivani narodi koji su živeli van stare Grčke.
*Po trećem stanovištu, koje je razvijeno u sociologiji i filozofiji, kultura i civilizacija se razlikuju po sadržaju, naime, kultura je duhovnog, a civilizacija materijalnog sadržaja.Ova podela može biti negativna, ako se civilizacija posmatra kao degradacija kulture, ali može biti i pozitivna, ako se civilizacija posmatra kao unapređenje kulture.
Kultura jednog društva obuhvata nematerijalne aspekte (verovanja, ideje, vrednosti), koje čine sadržaj jedne kulture i materijalne aspekte (objekte, simbole ili tehnologiju), kroz koje se sadržaj kulture ispoljava.
Uloga kulture u društvu može se najizrazitije sagledati kroz procese identiteta, socijalizacije i institucionalizacije društva, što su u suštini osnovne funkcije kulture.
Kultura je prisutna u nekom svom vidu u svakom obliku reprodukcije društvenog života - od materijalneproizvodnje, preko vaspitanja, obrazovanja, nauke, politike, upražnjavanja verskih obreda, stvaranja umetničkih dela do načina stanovanja i odevanja. Ne postoje jedinstveni kulturni obrasci koji bi važili za sve društvene grupe i periode.
Nema komentara još?... Potvrđujem svoje mišljenje, kultura se ne komentariše :)
Autor bealiever 12 Feb 2009, 18:28