Stari vek - Krit i Mikena (Minojska kultura)
Autor bealiever | 13 Feb, 2010Minojska kultura (nazvana tako od engleskog arheologa Ser Arthura Evansa, koji je otkrio palatu u Knososu, po legendarnom kritskom kralju Minoju, mudrom zakonodavcu i sudiji), na ostrvu Krit, zapravo je bila prva civilizacija na području Evrope.
Krit je sredozemno ostrvo koje se nalazi jugoistočno od Peloponeza, a same njegove „strane“ deluju kao da su odrezane od jedne veće celine. Dominiraju tri planinska masiva, na istoku Dikti (gde se ljudi bave ribolovom), masiv Ida u centru i Levka na zapadu ostrva. Mesara je jedina prostrana ravnica koja leži na jugu. Sam geografski položaj omogućio je Kritu da zauzme jedno od najboljih trgovačkih statusa. Između 1600. i 1400. god.pre nove ere, kritska flota, sagrađena od drveta iz sopstvenih šuma, bila je široko poznata u Egejskom moru. Krićani su plovili duž libijskih obala i uz sam Kipar bogat metalnim rudama, pa i do sirijske obale. Krit je bio savreno središte za tehničke i privredne veze proizišle iz pronalaska obrade metala. Pored sjajne civilizacije, Krit je iznedrio i izvanredan procvat umetnosti. Predhelenska umetnost se najbolje razvila upravo tu.
Minojska civilizacija se rađa oko 2600.god.p.n.e. i razvijala se i rasla sve do 1200.god.p.n.e.
Ser Arthur Evans je istoriju Krita podelio na tri perioda:
- ranominojski
- srednjeminojski i
- kasnominojski
Predminojski period je u stvari period neolita od 6000-2600.god.p.n.e. Iz tog perioda potiču primitivno obrađene kamene figurine koje svedoče o obžavanju velike majke, boginje plodnosti.
Religija, zasnovana na kultu majke bogova, u suštini ima naturalističku inspiraciju. Boginja Majka je uvek glavno božanstvo, bez obzira da li je prikazana kao prelepa i zanosna boginja zmija, kao velika sveštenica u pratji lavova i kozoroga, ili kao kraljica neba okružena pticama i zvezdama.
Figurica bika iz Festosa
Ranominojski – period pre građenja palata od 2600-1900.god.p.n.e
Arheološka nalazišta su pokazala da su se u ovom periodu gradile čvrste kuće od kamena i opeke. Takođe, u ovom periodu su pravljene i velike grobnice u kojima je nađena velika količina keramike. Upravo ona svedoči o različitim stilovima izrade koji su nam danas poznati pod nazivima Pigros, Onoufrios, Levina Kuasa i Vasiliki. Nađene su i korpe od pletenog pruća i gline, sa naslikanim i urezanim motivima.
Prva višebojna keramika pojavljuje se pred kraj pred-palatnog perioda. Što se tiče minijaturne umetnosti rade se perfektni primerci pečata, koji su obično od slonovače i steatita koji su davali otiske visokog kvaliteta u glini.
Keramika ovog periodabila je u vidu posuđa, krčaga i piksida elegantnog oblika, sa geometrijskom dekoracijom od pravolinijskih i krivolinijskih ili spiralnih motiva.
Vaza sa ornamentikom
Srednjeminojski – prvi period palata od 1900-1700. god.p.n.e.
Počelje palate u Knososu
Oko 1900. god.p.n.e. iz nepoznatih razloga, vlast se našla u rukama kraljeva i prve palate koje su zadobile kulturni i politički uticaj izgrađene su od tog perioda u Knososu, Festosu, Zakrosu i Maliji.
Zanimljivo je da je najlepši dekorativni stil keramike nastao u radionicama kritskih palata. Vaze i posude su izrađene u više oblika i velike tehničke savršenosti, izrađivane su od kamena i fajansa. Pravljeni su i nakit i minijaturne skulpture.
Pretpostavlja se da je veliki zemljotres pretvorio ove palate u ruševine oko 1700.g.p.n.e.
U ovom periodu, dekoracija keramike sa motivima preuzetim iz prirode najviše je korišćena. U početku dizaj je stilizovan, kasnije oblici i form dobijaju prirodniji stil.
Iz ovog perioda poznata je rafinirana keramika iz Kamaresa. Ovaj stil se odlikuje obradom tane i fine gline na keramčkom točku i posudama, vazama, ćupovima, krčazima sa ručkama, dekorisanih ornamentalnm motivima, uglavnom u beloj boji, na tamnosivoj glazuri.
Vaza iz Festosa 1800 p. kr. e.
Kasnominojski – drugi period palata od 1700-1450. god.p.n.e.
Palata u Knososu - ptičija perspektiva
U ovom periodu izgrađene su nove palate na ruševinama starih. Bile su još lepše i raskošnije. Samo palata u Knososu se prostirala na 22 hiljade kvadratnih metara, sa preko 1500 soba.
Između 1500 i 1450.god.p.n.e. građevine nanovo ruši zemljotres. Ovu prirodnu katastrofu iskoristili su Ahajci zauzeli Knosos. Ovom periodu pripada i grnčarija takozvanog „palatnog stila“.
Period posle nestanka palata pripada Mikencima i potom sledi Sub Minojski period od 1200-1000.god.p.n.e.
U ovom periodu nalazimo primere oslikanih reljefa koji su ukrašavali palatni prostor.
Kritski majstori razvili su varijetet stilova izrade, tj. dekoracije keramike:
- Morski stil, sa motivima oktopoda, morskih zvezda, puževa i morske trave...
- Cvetni stil, sveže nalikani cvetni elementi
- Dekorativni stil, sa komplikovanim aranžmanima spirala.
Minojske zidne slike - Knosos
Retki, luksuzni predmeti su izrađivani od fajansa. Pečati drugog palatnog perioda bili su napravljeni od dragog/poludragog kamenja sa scenama iz životinjskog sveta i sa primerima religioznog karaktera.
Uništenjem Minoja oko 1380 g.p.n.e.i paom trgovine uobičajena keramika gubi na svojoj vitalnosti.
Igra s bikom - freska iz Knososa
lepa lekcija iz istorije. i lepim slikama začinjena
Autor domacica 13 Feb 2010, 20:29Prijatno!